Euskadiko gizarte-politikei buruzko partaidetza-prozesuetan parte hartzen duten hainbat pertsona online biltzen dira Estatuko beste lurralde batzuetako parte-hartzaileekin, Pobreziaren aurka Borrokatzeko Estatuko Planaren lehentasunezko ildo estrategikoei buruz eztabaidatzeko, horri buruzko iritzia emateko eta esperientzian oinarritutako begirada berriak emateko.
Bilbo, 2024ko abenduaren 5a
Joan den abenduaren 5ean, EAPN ESk online saio bat antolatu zuen Espainiako Estatuko hainbat lurraldetako partaideekin, Pobreziaren aurka Borrokatzeko Estatuko Plan berrirako lehentasunezko ildo estrategikoen proposamenak aztertu eta eztabaidatzeko.
Espainiako Konstituzioaren 23. artikuluak ezartzen duenez, “herritarrek gai publikoetan parte hartzeko eskubidea dute, zuzenean edo ordezkarien bidez, sufragio unibertsalaren bidez aldizka egindako hauteskundeetan askatasunez hautatuta”. Halaber, 9. artikuluak adierazten du botere publikoen erantzukizuna dela herritarrek pertsona eta talde guztiek askatasunean eta baldintza berdinetan parte hartzeko duten eskubidea egikaritu ahal izatea; beraz, parte-hartze hori oztopatzen duten oztopoak ezabatzeko mekanismoak jarri behar ditu abian. Horregatik, Eskubide Sozialak, Kontsumo eta 2030 Agenda Ministerioak eskatuta, eztabaida-talde horiek antolatzen dira ekarpenak jasotzeko.
Euskadiko 6 partaidetzak hainbat gizarte-erakundetatik datozen eta azken urteotan EAPN Euskadik abian jarritako partaidetza-prozesuetan parte hartu dute. Estrategia antolatzeko finkatu diren lehentasunezko 4 jarduera-ildoei (4 erronka nagusiak) buruz eztabaidatu dute pertsonek:
- Pertsona guztien baliabideak bermatzea, bizitza duina izan dezaten. Honako hauek bermatzera bideratutako ekintzak garatuz: diru-sarreren bermea (BGDS eta beste gizarte-prestazio batzuk), etxe guztiek oinarrizko zerbitzuak eskuratzea eta, bereziki, gizarte-kalteberatasunean direnak (elektrizitatea, gasa, ura, telekomunikazioak…), pobrezia energetikoaren aurkako borroka edo etxebizitza sozialaren parkea eta alokairu eskuragarria handitzea, baita etxegabetzeen eta etxegabetasunaren aurkako neurriak ere.
- Inbertsio soziala pertsonengan; ardatz horrek norbanakoen gaitasunak sustatzea eta desberdintasun sozialak murriztea dakar. Honako ekintza hauek biltzen ditu: hezkuntza inklusiboa eta ekitatiboa sustatzea, enplegagarritasuna hobetzea hainbat arlotako prestakuntzaren bidez, genero-berdintasuna eta lan-eremuko diskriminazioaren aurkako borroka sustatzea, edo haurren eta familia kalteberen babesa indartzea, berariazko laguntzak ezarriz.
- Gizarte-babesa eta ongizate-estatuaren bermea, bizi-zikloaren arriskuei aurre egiteko gizarte-babeseko sistema indartzea helburu duena, osasun-sistema publiko unibertsala, doakoa, kalitatezkoa eta talde kalteberei arreta berezia eskainiko diena bermatuz; gizarte-zerbitzuak hobetzea, beste sistema batzuekin koordinatzea barne, hala nola enpleguarekin edo mendetasunarekin, eta zainketen desinstituzionalizazioan aurrera egitea; etxebizitza eskuratzeko laguntzak areagotzea, txabolismoa desagerrarazteko edo hiri-birgaitzea sustatzeko, eta hainbat erronkari heltzeko estrategiak ezartzea, hala nola zahartzeari, landa-despopulazioari eta lurralde-kohesioari.
- Aliantzak garatzea eta sareko lana sustatzea, gizarte-eragileen eta gizarte zibilaren arteko lankidetza sustatzen duena, politiken eraginkortasuna bermatzeko; lurraldeen arteko koordinazioa eta Europako lankidetza hobetzea lehenetsiz, eragindako pertsonek politika publikoen diseinuan eta jarraipenean aktiboki parte hartzea, edo gizarte-berrikuntza, gardentasuna eta politiken etengabeko ebaluazioa sustatzea.
Eztabaidaren barruan, argi geratu da parte-hartzaileen artean gehien kezkatzen duen arazoa etxebizitza duin bat eskuratzea dela, baita etxebizitza hori behin eskuratu ondoren mantentzea ere. Beren ustez, gizarte-kalteberatasun handieneko egoeran dauden pertsonentzat, etxebizitza eskuratzea lehentasunezkoa da, eta lehen urratsa benetako inklusioa lortzeko, bai eta gizarte-desberdintasunak murrizteko ere.
Ondorio gisa, esan dezakegu eztabaida-talde horiek antolatzearen helburua, gainera, gobernantzaren bidean aurrera egitea dela, Pobreziaren eta Gizarte Bazterkeriaren aurkako Prebentzio eta Borrokarako Estrategia Nazionalaren onuradun nagusiak izango diren pertsonek abian jarri beharreko neurri eta/edo estrategia onenei buruzko ikuspegia azaltzeko aukera izan dezaten.